زهکشی خاک یکی از عملیات های مهم در زمین های اراضی، کشاورزی و ورزشی می باشد. زه کشی(خشکاندن آب زمین) در لغت به معنای خارج کردن آب اضافی از زمین است و به طور معمول در زمین های کشاورزی انجام می گیرد. زه کشی یک فرآیند طبیعی است که بر اثر جاذبه زمین از داخل و خارج خاک حرکت می کند. آب به طور معمول از زمین خارج می شود ولی زهکشی این فرآیند را تسریع می بخشد. لوله زهکشی برای خارج کردن آب های اضافی از یک سطح و معبر و زمینی مشخص مورد استفاده قرار میگیرد.
فهرست مطالب
عملکرد لوله زه کش فاضلابی
خروج آب های سطحی و زیرزمینی به کمک پمپاژ به منظور جلوگیری از مزاحمت، ضرر و زیان از یک منطقه را زهکشی می گویند. فرآیند زهکشی به سرعت خروج آب از اراضی بهبود می بخشد.
کاربردهای لوله زهکش
لوله زه کشی در عین سادگی یکی از پرکاربردترین سیستم ها در ساختمان ها، شبکه های آبیاری و زه کشی و مزارع کشاورزی می باشد. این لوله ها وظیفه خارج کردن رطوبت اضافی از زمین های کشاورزی، ساختمان ها و پل ها را دارند. مهم ترین هدف زهکشی از بین بردن آب اضافی آبیاری یا بارندگی است و این سیستم قادر به تعادل سازی بین آب و اکسیژن خاک می باشد.
انواع لوله زه کش
- لوله زهکشی کاروگیت (پلی اتیلن)
- لوله های زهکشی پی وی سی (PVC)
لوله های کاروگیت زه کشی
لوله کاروگیت پلی اتیلنی در سیستم های زهکشی برای پایین آوردن سطح آب زیرزمینی در بازه های طولانی یا کوتاه مدت و در زه کشی از سازه های مشخص، تصفیه فاضلاب بهداشتی و صنعتی، برداشت آب از محل حفاری ها کاربرد دارد. مقاومت بالا در مقابل سایش، عمر طولانی و مفید از مزیت های اصلی لوله پلی اتیلن زه کش محسوب می شود. قیمت لوله زه کش به کیفیت، گرید، درجه استاندارد، سایز و متراژ لوله بستگی دارد. قیمت لوله کاروگیت زهکش به دو فاکتور وزن هر متر لوله و درصد مواد پلی اتیلن بستگی دارد.
لوله زهکش PVC
یکی از پرکاربردترین جنس لوله زه کش، پی وی سی می باشد. عدم گرفته و یا بسته شدن سوراخ های لوله زهکش PVC، عدم رسوب گرفتن، عمر طولانی و همچنین انعطاف پذیری بالا جزء مزیت های لوله زهکشPVC می باشد.
انواع روش های زه کشی فاضلابی
- زه کش روباز
- زه کش لوله ای
- زه کش لوله موشی (Mole drian)
- زه کش عمودی
- زه کش حائل
زه کش روباز: این کانال دارای مقطعی ذوزنقه شکل می باشد. حرکت آب به صورت ثقلی (حرکت سرازیری سنگ) انجام میگیرد. کانال زهکشی در گودی و کانال آبیاری در ارتفاع است .
زهکش های لوله ای: این نوع کانال در ۳ نوع مختلف کاربرد دارد:
- سفالی
- پلی اتیلن (پلاستیکی)
- سیمانی
مهم ترین مزیت لوله زهکشی سفالی مقاومت بالا در برابر واکنش شیمیایی آب می باشد. در قطر ۵ ،۶ ، ۸ ،۱۰ ، ۲۰ سانتی متر و طول ۳۰ سانتی متر تولید میشوند.
لوله پلی اتیلن زه کشی (پلاستیکی یا پی وی سی) در دو شکل صاف و موجدار تولید می شود. به دلیل ایجاد افت ناشی از موج های لوله زه کشی در شرایط یکسان باید قطر لوله های موجدار ۲۰ درصد بیشتر از لوله زهکشی صاف در نظر گرفته شود.
لوله زه کشی سیمانی معمولا بر روی لوله زه کشی مشبک است و در قطرهای ۱۰ ،۱۵ ، ۲۰ سانتی متر و طول ۳۰ سانتی متر طراحی و تولید می شود. به این نکته توجه داشته باشید که برای زهکشی در خاک های سولفات دار، هنگام ساخت این لوله ها باید از سیمان ضد سولفات استفاده شود.
زه کشی لانه موشی: نوعی تونل زیرزمینی (شبیه روش لوله ای) که از عبور یک قیف مخروطی شکل در خاک کار گذاشته می شود. این نوع زه کش معمولا در مناطقی بکار میرود که مواد آلی آن زیاد است و برای یک فصل زراعی کاربرد دارد.
زه کش عمودی: به زهکش چاه نیز معروف است. این نوع مانند چاه به تعداد مختلف در منطقه کار گذاشته شده است که هرچه تعداد بیشتر عمل زه کشی بالاتر می رود. بعد از جمع شدن آب در چاه، زه کش آن را مکش کرده و به یک محل مناسبی منتقل می‌کنند. به این عمل به اصطلاح آبگیری (Dewatering) گفته می شود.
زه کش حائل: با توجه به نام این زهکش برای جدا کردن دو قطعه زمین کشاورزی کاربرد دارد. زمانی که آب وارد یکی از زمین ها شود از این زه کش استفاده می گردد. عمق این نوع زه کش ها معمولا در حدود ۲ تا ۲٫۵ متر است و جهت کانال عمود بر آب زیر زمینی می باشد.
مزایای لوله های پلی اتیلن در شبکه آبیاری و زهکشی اوژن
- وزن سبک
- سرعت بالا در نصب
- نصب و اجرای آسان
- دوام و استحکام بالا
- هزینه خرید و نصب پایین
- خواص هیدرولیکی
- مقاوم در برابر سایش و پوسیدگی
- مقاومت مکانیکی و شیمایی بالا
- حمل و نقل راحت
- صرفه جوبی در مصرف آب
- خروج آب از فاضلاب های خانگی و صنعتی
