هیپوکلریت سدیم NaClO یا کلریناتور مایع ترکیبی است که می تواند به طور موثری برای تصفیه فاضلاب بهداشتی آب مورد استفاده قرار گیرد. مقیاس بزرگ آن برای تصفیه سطح، سفید کنندگی، از بین بردن بو و ضد عفونی کردن آب استفاده می شود. سیستم های هیپوکلریت سدیم سابقه طولانی دارند، در ابتدا از آن برای سفید کردن پنبه استفاده میشد. به دلیل ویژگی های خاص آن، خیلی زود به یک ماده محبوب تبدیل شد. هیپوکلریت می تواند لکه های لباس را در دمای اتاق از بین ببرد. گروه مهندسی اوژن اطلس سپهر به عنوان یکی از گروه های شرکت کننده در طراحی، پیاده سازی و اجرای پروژه های زیرساختی می تواند شما را در تامین این مواد یاری نماید. تیم متخصص اوژن از میان بهترین متخصصان و دانش آموختگان انتخاب شده اند و قطعاً ایده هایی نو را به شما معرفی خواهند کرد.
ویژگی های هیپوکلریت سدیم NaClO
- هیپوکلریت سدیم یک محلول شفاف و زرد رنگ با بوی مشخص است.
- هیپوکلریت سدیم دارای چگالی نسبی ۱/۱ یعنی چیزی معادل ۵/۵٪ محلول رقیق است.
- هیپوکلریت به عنوان یک ماده پاک کننده برای مصارف خانگی معمولاً حاوی ۵٪ هیپوکلریت با pH حدود ۱۱ تحریک کننده است. اگر غلیظ تر باشد، یعنی اگر غلظت آن ۱۰ تا ۱۵٪ با pH حدود ۱۳ باشد، چشم و پوست را می سوزاند. این ماده خورنده است.
- هیپوکلریت سدیم ناپایدار است. کلر با سرعت ۷۵/۰ گرم کلر فعال در روز از محلول تبخیر می شود. سپس هیپوکلریت سدیم گرم می شود. این اتفاق هنگامی رخ می دهد که هیپوکلریت سدیم با اسیدها، نور خورشید، برخی فلزات و گازهای سمی و خورنده از جمله گاز کلر با یکدیگر در تماس باشد. هیپوکلریت سدیم یک اکسید کننده قوی است و با ترکیبات و کاهش دهنده های قابل اشتعال واکنش نشان می دهد. این محلول پایه ای ضعیف دارد که قابل اشتعال است.
این ویژگی ها باید هنگام حمل و نقل، نگهداری و استفاده از NaClO در نظر گرفته شوند.
چگونه می توان هیپوکلریت سدیم تولید کرد؟
هیپوکلریت سدیم به دو روش قابل تولید است:
- با حل کردن نمک در آب نرم که منجر به محلول آب نمک غلیظ می شود، محلول تبدیل به الکترولیز شده و در نتیجه ماده NaClO در آب تشکیل می شود. این ماده دارای ۱۵۰ گرم کلر فعالدر هر یک لیتر می باشد. در طی این واکنش گاز منفجره هیدروژن نیز تشکیل می شود.
- با افزودن گاز کلربه سود سوز آور می توان آنرا تولید کرد. هنگامی که این کار انجام شد، هیپوکلریت سدیم، آب و نمک با توجه به واکنش زیر تولید می شوند:
Cl2 + 2NaOH + → NaOCl + NaCl + H2O
کاربردها
این ماده در مقیاس بزرگ در صنایعی مانند کشاورزی، صنایع شیمیایی، صنایع رنگ و آهک، صنایع غذایی، صنایع شیشه ای، صنایع کاغذ، صنایع دارویی، صنایع مصنوعی و صنایع دفع زباله مورد استفاده قرار می گیرد. در صنعت رنگرزی از هیپوکلریت سدیم NaClO برای سفید کردن بافت و منسوجات استفاده می شود. گاهی اوقات این ماده به فاضلاب صنعتی اضافه می شود تا بوی حاصل از فاضلاب کاهش یابد. هیپوکلریت گاز هیدروژن گوگرد و آمونیاک را خنثی می کند. همچنین برای سم زدایی حمام سیانور در صنایع فلزی نیز استفاده می شود. از هیپوکلریت می توان برای جلوگیری از رشد جلبک و صدف در برجهای خنک کننده استفاده کرد. در تصفیه آب از هیپوکلریت برای ضدعفونی کردن آب و در خانوارها، اغلب از این ماده برای تصفیه و ضدعفونی خانه استفاده می شود.
مزیت سیستم الکترولیز نمک این است که دیگر نیازی به انتقال یا ذخیره سازی هیپوکلریت سدیم نیست. وقتی هیپوکلریت برای طولانی مدت در ظرفی باشد، غیرفعال می شود. یکی دیگر از مزایای این فرایند این است که کلر pH را کاهش می دهد و هیچ اسید دیگری برای کاهش pH لازم نیست. گاز هیدروژن تولید شده دارای مواد منفجره بوده و در نتیجه تهویه لازم جهت جلوگیری از بیرون زدگی دارد. نگهداری و خرید سیستم الکترولیز بسیار گرانتر از هیپوکلریت است. هنگام استفاده از که NaClO ، استیک یا اسید سولفوریک به آب اضافه می شود. مصرف بیش از حد آن می تواند گازهای سمی ایجاد کند. اگر دوز آن خیلی کم باشد، pH آن به بالا می رسد و می تواند چشم ها را تحریک کند. از آنجایی که از هیپوکلریت سدیم هم برای اکسیداسیون آلودگی ها مانند ادرار، عرق، مواد آرایشی و هم برای از بین بردن میکروارگانیسم های بیماری زا استفاده می شود، غلظت مورد نیاز هیپوکلریت به غلظت این آلاینده ها بستگی دارد. به خصوص میزان آلودگی آلی که میزان غلظت مورد نیاز را تعیین می کند. اگر آب قبل از اعمال NaClO فیلتر شود، کمبود کلسیم سدیم پیدا می کند.
مزایای NaClO
هیپوکلریت به عنوان ضدعفونی کننده مزایای زیر را دارد:
- به راحتی و در صورت تولید در محل می توان آن را به راحتی نگهداری و حمل کرد.
- نحوه مصرف ساده است.
- حمل و نقل و ذخیره سازی NaClO بی خطر است.
- هیپوکلریت به اندازه گاز کلر برای ضدعفونی کردن مؤثر است.
- هیپوکلریت سدیم آثاری از ضدعفونی کردن تولید می کند.
معایب NaClO
- هیپوکلریت سدیم (NaClO) یک ماده خطرناک و خورنده است.
- در حین کار با هیپوکلریت، برای محافظت از کارگران و محیط زیست باید اقدامات ایمنی انجام شود.
- هیپوکلریت نباید با هوا در تماس باشد، زیرا این امر باعث تجزیه آن می شود.
- هیپوکلریت و کلر، لامبا ژیاردیاو Cryptosporidium را غیرفعال نمی کنند.
