قبل از اینکه به پکیج تصفیه فاضلاب پتروشیمی یا Petrochemical Wastewater Treatment یا اصطلاحا PCWW بپردازیم، تعریف کوتاه و مختصری از صنعت پتروشیمی داشته باشیم و پس از آن به منابع مختلف تشکیل دهنده ی پساب پتروشیمی می پردازیم. پتروشیمی صنعتی است که در آن به کمک مواد خام اولیه از نفت و گاز، فراورده های شیمیایی گوناگونی را تولید میکند. به واسطه چنین فعالیتی مواد شیمیایی و سمّی بسیار خطرناکی را تولید میکند که در صورت استفاده از روش های قدیمی تصفیه پساب پتروشیمی آسیب های جبران ناپذیری به حیات جانوران و زندگی انسان ها وارد خواهد کرد.
مواد و ترکیبات شیمیایی مختلف مثل پلاستیک ها، پلی اتیلن، آمونیوم نیترات، فلزات سنگین، اوره، اسیدهای آلی و معدنی و دوده پساب پتروشیمی را تشکیل میدهند. در گذشته که تکنولوژی های امروزی وجود نداشتند فاضلاب پتروشیمی را مستقیما وارد محیط کرده و دفن میکردند.پس از آن تکنولوژی های دیگر پدید آمدند که بازدهی بیشتری دارند، ولی به طور کامل قادر نیستند تصفیه فاضلاب پتروشیمی را با راندمان بالا انجام دهند. پروسه تصفیه فاضلاب پتروشیمی به دو قسمت تقسیم شده (جداسازی مکانیکی و فیزیکی و سپس روشهای شیمیایی – بیولوژیکی برای تولید لجن فعال و آب تصفیه شده) است. لجن فعال نیز به منزله ی تولید کود و سوخت تحت فرایند پایین دستی قرار میگیرد.

دانلود فایل PDF”مهندسی تصفیه فاضلاب صنعتی“
تکنولوژی های جدید جهت تصفیه فاضلاب صنایع پتروشیمی
از نمونه تکنولوژی های جدید میتوان به موارد زیر اشاره کرد :
-
روش EFC یا Electroflotation:
اسم علمی این روش شناورسازی الکتریکی است که اولین بار توسط محققین دانشگاه گبزه ترکیه پیشنهاد شد. در این روش از دو الکترود (آند از جنس گرافیت و کاتد از جنس فولاد ضد زنگ) استفاده میشود. سپس شرایط ولتاژ ۱۲ ولتی و جریان ۵ تا ۱۵ میلی آمپری طی مدت زمان ۲ تا ۲۰ دقیقه برقرار میشود که در نهایت حذف تیرگی یا Turbidity، حذف فنول و هیدروکربن رخ میدهد.
-
روش EC یا Electrocoagulation:
روش علمی که به آن انعقاد الکتریکی هم گفته میشود. در این روش الکترود هایی از جنس آهن و آلومینیوم استفاده میگردد. شرایط ولتاژ و جریان دقیقا مشابه با روش EF است ولی زمان مورد نیاز بین ۱ تا ۱۰ دقیقه است. هدف از کاربرد روش EC به عنوان تکنولوژی نوین در تصفیه پساب پتروشیمی دقیقا مشابه با روش EF است ولی راندمان بهتری دارد.
-
ازن زنی و BAC :BAC (Biological Activated Carbon)
و همچنین ازن زنی برای تخریب مواد پتروشیمیایی استفاده میشود که در برابر تجزیه مقاوم بوده و همچنین از آنها برای حذف آمینو بنزوئیک اسید، پسابهای حاوی ABS، فنول و غیره استفاده می گردد.
دانلود فایل “AOP فرآیندهای اکسیداسیون پیشرفته برای تصفیه فاضلاب”

دانلود فایل PDF “لارنس اجرای اکولوژی صنعتی برای تصفیه فاضلاب صنعتی“
انواع تصفیه فاضلاب صنعتی پتروشیمی
تصفیه فاضلاب پتروشیمی از ۴ مرحله متفاوت و متنوع تشکیل میشود. هدف از انجام آنها تصفیه فاضلاب پتروشیمی به صورت مرحله به مرحله است تا بالاترین راندمان بدست بیاید. این مراحل عبارتند از:
- آشغالگیری: آشغالگیری در تصفیه پساب پتروشیمی ابتداییترین مرحله محسوب میشود که به آن پیش تصفیه هم میگویند. در این مرحله اجزای بزرگ و قابل مشاهده به کمک تجهیزات آشغالگیر دستی و مکانیکی جمع آوری میشوند تا در مراحل بعدی تداخلی با اجزای دستگاهها ایجاد نکنند.
- تصفیه مقدماتی: این مرحله در تصفیه پساب پتروشیمی، Primary Treatment گفته میشود. در این مرحله رسوب گذاری ابتدایی، جداسازی شن به وسیله فیلترهای شنی و حذف ذرات روغن و همچنین حذف اولیهی آلایندهها اتفاق می افتد.
- تصفیه بیولوژیکی: در این مرحله به کمک میکروارگانیسمهای هوازی یا بی هوازی و به کمک روشهایی مثل MBBR، IFAS و EAAS که بعدا اشاره خواهیم داشت، آلایندههای آلی و غیر آلی حذف میشوند تا میزان راندمان تصفیه پساب پتروشیمی به بالای ۸۰% برسد.
- ضد عفونی: در مرحله آخر قبل از اینکه آب تصفیه شده وارد فضاها و زمینها برای آبیاری و غیره شود، آلودگی ها توسط مواد ضد عفونی کننده کلر یا لامپ UV و همچنین ازن زنی از بین می روند. این روش خطرات زیست محیطی را به همراه ندارد. بخصوص که هدف از آب خروجی در طی فرایند تصفیه پساب پتروشیمی، آبیاری زمینهای زراعی حاوی درختان خوراکی است.
دانلود فایل PDF”غشاهای صنعتی جهت بازیابی و استفاده مجدد از فاضلاب“

دانلود فایل PDF”مهندسی تصفیه فاضلاب صنعت پتروشیمی“
مهمترین روش های تصفیه فاضلاب صنایع پتروشیمی
در این بخش به معرفی مختصر و مفید مهمترین روش های تصفیه پساب پتروشیمی میپردازیم:
روش های چربی گیری در تصفیه پساب صنعتی
CPI: روش چربی گیری CPI یا Corrugated Plate Interceptors در تصفیه پساب پتروشیمی، که در آن از صفحات موجداری با زاویه ۶۰ درجه استفاده میشود. این صفحات از جنس فلز یا فایبرگلاس هستند تا با برقراری جریانی آرام مواد جامد به صورت لجن تهنشین شوند و مواد معلق مثل ذرات چربی و روغن در سطح قرار گیرند. سپس پمپ مخصوص لجن را جمعآوری خواهد کرد و یک اسکیمر ذرات معلق رویی مایع را جمعآوری میکند.
API: روش API یا American Petroleum Institute در تصفیه فاضلاب پتروشیمی که براساس استانداردهای این مؤسسه عمل میکند از روشهای قدیمی و نسبتا رایج است. مهمترین تفاوت آن با چربی گیر CPI این است که مخزن ها مستطیل شکل بوده و ذرات جامد و معلق چربی و روغن براساس وزن مخصوص جمعآوری میشوند که البته به دلیل روباز بودن تحت تأثیر باد نیز قرار میگیرد و پس از ته نشینی هر کدام از اجزاء از یکدیگر جدا میشوند.
DAF: روش چربی گیر DAF یا Dissolved Air Flotation در تصفیه پساب پتروشیمی که نوین ترین و بهترین روش چربی گیری شناخته شده که نه تنها در جداسازی ذرات جامد و روغن و مشتقات معلق آن استفاده میشود، بلکه نرخ پارامترهای مختلف آلاینده ها مثل BOD5 و COD را کاهش میدهد. در این روش جریان هوا با فشار زیاد به داخل آبی که باید تحت تصفیه پساب پتروشیمی قرار بگیرد تزریق میشود. مواد معلق به حباب های زیر هوایی میچسبند و سریعا به سطح میآیند.
تمامی این روش ها از بهترین و موثرترین روش های چربی گیر در تصفیه پساب های صنعتی پتروشیمی و دیگر صنایع توسط گروه فنی مهندسی اوژن اطلس سپهر صورت می پذیرند. لازم به ذکر است که شرکت اوژن با داشتن کلیه ی دستگاه ها و تجهیزات مربوط به تصفیه پساب پتروشیمی، بزرگترین تأمین کننده و ارائه دهنده ی این نوع خدمات در کشور محسوب میشود.
دانلود فایل PDF “تصفیه بیولوژیکی فاضلاب پتروشیمی“
روش های فیزیکی و شیمیایی تصفیه فاضلاب پتروشیمی
در این روش ها همان فیلتراسیون شنی و جداسازی مکانیکی ذرات جامد درشت صورت میگیرد. همچنین مواد شیمیایی برای ضدعفونی کردن استفاده میگردد که پیشتر در توصیف انواع تصفیه پساب پتروشیمی توضیح دادیم.

دانلود فایل PDF”پساب تصفیه BTX از فاضلاب پتروشیمی با استفاده از سودوموناس پوتیدا“
روش های تصفیه بیولوژیکی
MBBR: روش Moving Bed Biofilm Reactor از طریق تزریق نمک فلزات و پلیمر جهت حذف فسفر و مواد جامد غیرقابل تجزیه عمل میکند. این روش نیاز به کنترل و نظارت خاصی نداشته و خود تنظیمی است.
حجم تولیدی توده لجن را در این روش تصفیه میتوان کنترل کرد. این روش در برابر شرایط محیطی نیز آسیب پذیر نیست. با حذف فسفر و نیتروژن، آب خروچی در تصفیه پساب پس از ورود به دریاچه ها منجر به رشد جلبک نمیشود.
IFAS: روش Integrated Fixed-film Activated Sludge به کمک تکنولوژی لجن فعال راندمان تصفیه را حتی برای فرایندهای بعدی نیز افزایش میدهد. بستر فیلم ثابت آن نیز در برابر مواد آلی و شوک های هیدرولیکی کاملا مقاوم است. این روش، به نوعی یک روشی تلفیقی با بهره مندی از مزایای هر دو است و بستر فیلم ثابت درون لجن ثانویه ی فعال در طی فرایند تصفیه فاضلاب صنعتی قرار میگیرد.
EAAS: روش Extended Aeration Activated Sludge برای مواقعی است که از تصفیه و بازیافت لجنهای فعال به روش هوازی و بیولوژیک، راندمان بالاتری مدنظر باشد. این روش از دو مرحله تشکیل میشود. مرحله اول برای تجزیه لجن ها و همچنین تکثیر باکتری ها مواد آلی تجزیه میشوند ولی مقدار آن ها کم است. . در مرحله دوم باکتری ها به منظور تأمین انرژی لجن ها را تجزیه میکنند و از مواد آلی ساختار خود نیز استفاده میکنند. این مراحل به طور همزمان رخ میدهند.
دانلود فایل PDF”خصوصیات و تصفیه فاضلاب پتروشیمی برای استفاده مجدد“

دانلود فایل PDF”نقش فیلتراسیون زیستی در تصفیه فاضلاب پتروشیمی با استفاده ازCSTR“
روش بیوراکتیو غشایی یا MBR: روش MBR یا Membrane Bioreactor در تصفیه فاضلاب پتروشیمی که از غشاهایی برای فیلتراسیون و تصفیه بیولوژیکی به صورت ترکیبی تشکیل شده که پساب نهایی کیفیتی بسیار بالاتر داشته و تجهیزات آن فضای بسیار کمتری اشغال میکنند و مخزن ته نشینی ثانویه لجن حذف میشود.
روشهای بیولوژیکی بی هوازی:
UASB: روش Up-flow Anaerobic Sludge Blanket در تصفیه پساب پتروشیمی در حذف BOD و COD بسیار موفقتر عمل میکند. در این روش از بازیافت لجنهای فعال میتوان گازهای متان بیشتری کسب کرد. در UASB سیستمی برای جلوگیری از انتشار بو نیز وجود دارد.
UABR: روش Up-flow Anaerobic Bioreactor در تصفیه فاضلاب پتروشیمی که در حذف آلایندههای آلی با قدرت بسیار بیشتری نسبت به روش UASB عمل میکند. لازم به ذکر است که گروه مهندسی اوژن اطلس سپهر با در اختیار داشتن کلیه ی دستگاه ها و تجهیزات مربوط به تصفیه پساب پتروشیمی، بزرگترین تأمین کننده و ارائه دهندهی این نوع خدمات در کشور محسوب میشود.
دانلود فایل PDF”تصفیه بی هوازی فاضلاب پتروشیمی از یک کارخانه اسید ترفتالیک“